Μια από τις λέξεις που χρησιμοποιεί τελευταία σημαντικό μέρος του πολιτικού κόσμου, μεταξύ αυτού και όσοι διακατέχονται πράγματι από συγκρουσιακή διάθεση απέναντι στις ισχύουσες δομές, είναι η "αυτοοργάνωση". Θα ήθελα να επιχειρήσουμε να δούμε τις διαστάσεις της λέξης αυτής ως έννοιας περισσότερο, το κατά πόσο αναγκαία είναι σήμερα και το πώς στην πράξη εφαρμόζεται ή θα θέλαμε να εφαρμόζεται. Κατ' αρχάς θα ήθελα να κάνω μια διαπίστωση: το περιεχόμενο μιας λέξης δεν είναι στατικό αλλά αναπροσαρμόζεται, όπως και το σύνολο της ελληνικής γλώσσας, λαμβάνοντας νόημα από τη ζώσα εμπειρία και το περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσεται. Με παρόμοιο τρόπο λειτουργούν και οι πρακτικές που χρησιμοποιούμε ή σκεφτόμαστε να χρησιμοποιήσουμε, για την επίτευξη ενός βραχυπρόθεσμου ή μακροπρόθεσμου σκοπού. Ξεκινώντας από την ίδια την αφετηρία της λέξης, αυτοοργάνωση σημαίνει η οργάνωση με τη χρήση δικών μας μέσων, μονάχα δικών μας, χωρίς τη δανειοδότηση κάποιου αν θέλετε από το ίδιο το σύστημα. Ένας απλός ορισμός, μα κάποιος θα ρωτήσει εύλογα αν είναι εύκολο όλο αυτό. Φυσικά και όχι...
Τα πλοκάμια του συστήματος έχουν μπει βαθιά σε πολλές εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής, επομένως επηρεάζουν μεγάλο μέρος της. Η εξουσία, προκειμένου να επιβληθεί στους πολίτες, έχει πλέον αναλγητικά για κάθε περίσταση που θα παρουσιαστεί, για κάθε μορφή δράσης που θα επιλέξουμε. Έτσι, πολλές φορές, αναγκάζεται κανείς να καταφύγει στη συνδρομή του συστήματος, προκειμένου να αποκομίσει ένα όφελος, ή να υπερπηδήσει βραχυπρόθεσμους στόχους που έχει θέσει ώστε να φτάσει σε έναν αντίστοιχο δυσκολότερο, ή επειδή κατ' ουσίαν μπορεί να αποτελεί και ο ίδιος ένα κομμάτι του συστήματος. Βέβαια, αυτή του η δραστηριότητα που γίνεται με τη βοήθεια των μηχανισμών αυτών, προϋποθέτει και το ανάλογο αντίτιμο, το ανάλογο "γραμμάτιο" που σε πολλές των περιπτώσεων πρέπει να ξεπληρωθεί...
Η αυτοοργάνωση αντίθετα έρχεται να απελευθερώσει τη δραστηριότητα από τα ασφυκτικά πλαίσια της δεσμευτικής εξάρτησης από το σύστημα, να μετατρέψει έναν νέο από παθητικό δέκτη σε ενεργό μέλος, να "δώσει γήπεδο" στην πρωτοβουλία των ανθρώπων που την αναπτύσσουν. Ως έννοια σχετίζεται ιεραρχικά - και πώς θα μπορούσε κάτι τέτοιο να μη συμβαίνει - με οριζόντιες δομές και όχι με το τυπικό ιεραρχικό μοντέλο που είναι γνωστό στη χώρα μας, αυτό του "αρχηγού" ως επικεφαλής. Οι αυτοοργανωμένες δραστηριότητες, μικρές ή μεγάλες, γίνονται μικρά "στοιχήματα" για την ομάδα, εδράζονται καθαρά στους φορείς της και αποκτούν τη μορφή μέσα από τα χαρακτηριστικά που προσδίδουν σε αυτές οι άνθρωποι που αυτενεργούν. Οι ίδιοι αποφασίζουν, οι ίδιοι διαχειρίζονται τη νίκη, την ήττα, το όφελος, το κόστος. Συν τοις άλλοις, πρόκειται για μια διαδικασία απόλυτα καθαρή και ειλικρινή, η οποία, αν γίνεται μεθοδικά και με συντονισμό από τις διάφορες ομάδες εργασίας, μπορεί να επιφέρει μακροχρόνια αποτελέσματα, κυρίως σε επίπεδα δημιουργίας και λειτουργίας ζωνών ελευθερίας, ζωντανών δηλαδή κοινοτήτων δράσης στον χώρο και στον χρόνο. Αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό, καθώς αποτελεί μια διέξοδο αντίστασης στην πρόκληση του σύγχρονου κόσμου, καθώς σε ένα ανώτερο στάδιο προϋποθέτει αλληλεγγύη, συντροφικότητα και αυτοβελτίωση.
Οι "εσωτερικοί πολέμιοι" της λογικής της αυτονομίας, της δημιουργίας ελεύθερων ζωνών, του κοινοτισμού, της αυτοοργάνωσης, των ομάδων εργασίας κλπ διατυπώνουν την αρνητικότητά τους στηριζόμενοι σε επιχειρήματα όπως α) πολλές από τις μεθόδους αυτές δε λύνουν το πρόβλημα καθώς χαρακτηρίζονται από εσωστρέφεια, β) η κάθετη ιεραρχία είναι επιβεβλημένη, γ) πρέπει να "αλώσουμε" το σύστημα από μέσα, χρησιμοποιώντας και όσα εργαλεία μας παρέχει, δ) στόχος του εθνικιστικού κινήματος είναι η ανάληψη της εξουσίας και όχι κατ' ανάγκη η παραγωγή κουλτούρας, πολιτισμού και η συνειδητοποίηση του κόσμου.
Στις θέσεις αυτές πρόκειται να απαντήσω παρακάτω. Πράγματι, σε πολλές των περιπτώσεων οι αμφιβολίες και οι αμφισβητήσεις αυτού του είδους αναπτύσσονται καλοπροαίρετα. Δεν είναι μάλιστα λίγες οι φορές που πραγματοποιήθηκαν ατέρμονες συζητήσεις πάνω σε αυτή τη βάση, συζητήσεις που οδήγησαν σε έντονες διαφωνίες ακόμα και ως προς τον σκοπό και στόχο αυτής ακόμα της δράσης των Εθνικιστών. Μια μικρή επισήμανση. Όταν λέμε "Εθνικιστές", εννοούμε το σύνολο των Εθνικιστών, σε αντίθεση με όσους βλακωδώς οικειοποιούνται για μικροπολιτικούς σκοπούς τον όρο. Είμαστε και εμείς Εθνικιστές λοιπόν και έχουμε το δικαίωμα να το λέμε. Ως προς το θέμα μας όμως:
Οι κινήσεις που χαρακτηρίζονται από αυτοοργάνωση είναι οι πρώτες που θέλουν να εκφραστούν μέσα στην κοινωνία. Η εκδήλωση της δραστηριότητάς τους αποτελεί τον κατεξοχήν προσανατολισμό τους, η εξωστρέφεια που επιδιώκουν έχει ως σκοπό αφενός τη δημιουργία ενός "απόρθητου κάστρου" και σε δεύτερο επίπεδο το ξάνοιγμα στον έξω κόσμο, ξεκινώντας από το οικείο περιβάλλον και μεταδίδοντας την σκέψη και τη δράση ολοένα και ευρύτερα. Ακόμα και όταν τα πάντα γύρω τείνουν να διαλυθούν, ακόμα και όταν ο κόσμος σαπίζει, η αυτόνομη ζώνη που υπάρχει παραμένει ζωντανή, αποτελεί ένα μικρό ζωντανό οργανισμό που αναπνέει και δίνει πνοή σε όσους αργοπεθαίνουν. Το ζήτημα που τίθεται είναι με ποιον τρόπο εκφράζεται κανείς στην κοινωνία. Αυτό γίνεται σίγουρα πιάνοντας τον σφυγμό της πραγματικότητας, χωρίς όμως απαραίτητα αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να πει κανείς αυτό που θέλει να ακούσει ο κόσμος. Κρατούμε την ταυτότητά μας, την βγάζουμε προς τα έξω, όχι μονάχα λέγοντας ποιοι είμαστε, περιορίζοντας το πεδίο μας, αλλά αφήνουμε ελεύθερη την ποιότητα της δράσης μας να μας αποκαλύψει στους γύρω. Άρα λοιπόν μπορούμε να γίνουμε εξωστρεφείς, μπορούμε να κάνουμε δράση για την κοινωνία. Τι είδους δράση όμως; Δημιουργία καλλιτεχνικών ομάδων, σχηματισμό μικρών projects, λειτουργία μικρών βιβλιοθηκών, ανταλλακτικά παζάρια αντικειμένων, προσφορά ειδών πρώτης ανάγκης σε ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη, παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης σε όσους την έχουν ανάγκη, συγκρότηση μικρών αθλητικών σωματείων, διαχείριση ενός χώρου συζητήσεων, άνοιγμα ενός πολιτιστικού στεκιού κλπ.
Βεβαίως, οι κακοθελητές μπορούν να πουν πολλά. Μπορούν να πουν ότι δεν έχουμε μέσα, ότι δεν είμαστε πολλοί, ότι δεν έχουμε πειθαρχία, ότι δεν έχουμε συντονισμό και πολλά άλλα παρόμοια. Με τη σειρά μας τους απαντούμε. Έχουμε ποιότητα. Και η ποιότητα, μπορεί υπό προϋποθέσεις, να λειτουργήσει αντιστρόφως ανάλογα της ποσότητας και να την υπερνικήσει. Η ποιότητα σε βοηθά να αντέξεις στο χρόνο, σου δίνει ευελιξία και αντοχή στη φθορά. Η αυτοοργάνωση, όταν δεν χρησιμοποιείται σαν αντικοινωνικός μηχανισμός για να αποκομίζει κανείς πολιτικά - κομματικά οφέλη με τη στενή έννοια του όρου, σου δίνει τη δύναμη και την αυτοπεποίθηση να αισθανθείς καθαρός σε ένα βρωμερό κόσμο. Πολύ σημαντικό ειδικά για έναν νέο άνθρωπο, εκεί όπου οι αντιστάσεις είναι πιο χαλαρές. Εκεί όπου το κράτος και οι μηχανισμοί του αποστρέφονται τον άνθρωπο και τον οδηγούν στην καταστροφή, η αυτοοργάνωση τον βοηθά να πατήσει στα πόδια του και να αναζητήσει τη σωτηρία του. Μακρυά από κόμματα, τους πιο σάπιους σχηματισμούς από τη φύση τους, εκεί όπου για χάρη της όποιας μικροκομματικής νίκης, μπορεί να θυσιαστεί το παραμικρό. Αυτοοργάνωση κατ' αρχάς σημαίνει σεβασμός στον άνθρωπο, σεβασμός στην προσωπικότητα, αντίληψη της αξίας ενός χαρακτήρα και ελευθερία στην άσκηση της δραστηριότητάς του. Σημαίνει ισότιμη μεταχείριση, ελευθερία στη σκέψη και στην έκφραση, αντιολοκληρωτισμός και αποδοχή των μελών μιας μικρής κοινότητας ως είναι και όχι ως θα ήθελε κανείς να είναι. Υπό αυτή την έννοια, σύμφωνα με το πλαίσιο αυτό επιβάλλεται ένας αντιιεραρχισμός, ως η άρνηση και αποστροφή στο "δόγμα της μοναδικής αυθεντίας". Οι υπόλοιποι μπορούν να περιμένουν τον δικό τους Μεσσία να τους σώσει.
Όπως είδαμε πιο πάνω, οι επικριτές προσπαθούν να "κλείσουν τα μάτια" πολλών λέγοντας πως το σύστημα πρέπει να αλωθεί και αυτό μπορεί να γίνει με τη δανειοδότηση πρακτικών του. Είναι αυτό αυτοοργάνωση; Όχι φυσικά. Δεν αυτοοργανώνεσαι όταν συμμετέχεις σε μια διαδικασία συστημική, ενισχύοντας την υπερδόμησή του με τη συνεισφορά σου. Χρησιμοποιείς ένα θεσμό για να πάρεις υποτίθεται κάτι, αλλά το σύστημα παίρνει περισσότερα από εσένα. Φυσικά, για αντιληφθεί κανείς το μέγεθος του ζητήματος, αρκεί να έχει ελεύθερο πνεύμα και να μην υπόκειται στην προπαγάνδα των συστημικών φερεφώνων. Σήμερα, με την απέλπιδα προσπάθεια μέρους του εθνικιστικού κινήματος να εκφραστεί πολιτικά, σα να παίζει το τελευταίο του χαρτί της επιβίωσης, είναι φανερό ότι οι ανακατατάξεις θα είναι σύντομες. Εδώ έρχεται να παίξει το δικό της ρόλο η αυτοοργάνωση.
Δημιουργώντας μικρά "απόρθητα φρούρια", εστιάζοντας στη δημιουργική αναδόμηση του κινήματος, δίνοντας φτερά στον πληγωμένο Εθνικισμό, προτάσσοντας απέναντι στον επαγγελματισμό και τον όψιμο παραγοντισμό μια ειλικρινή δημιουργική εθνική νεολαία, που μόνη της είναι ικανή να γίνει οδηγός εξελίξεων. Ξυπνήστε, συνειδητοποιήστε τη λογική της αυτοοργάνωσης σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, εκφραστείτε στην κοινωνία, γιατί είστε κομμάτι της. Και αν όλα αυτά φαντάζουν τόσο θεωρητικά, στο χέρι του καθενός είναι να αναλάβει τις ευθύνες του και να επιδιώξει να τα κάνει πράξη. Επειδή δεν ξέρουμε πώς θα ξημερώσει αύριο, οφείλουμε να είμαστε έτοιμοι!
Κώστας Μακεδόνας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου